سلامت ستون فقرات و حفظ آمادگی جسمانی کارکنان، نقش مهمی در ارائه خدمات ایمن و باکیفیت درمانی دارد. پرسنل بیمارستان‌ها به دلیل ماهیت فعالیت‌های روزانه، به‌ویژه ایستادن‌های طولانی، نشستن‌های مکرر پشت میز و جابه‌جایی بیماران، بیش از دیگران در معرض آسیب‌های اسکلتی ـ عضلانی قرار دارند. رعایت اصول ساده ارگونومی می‌تواند از بروز کمردرد، گردن‌درد و خستگی‌های مزمن پیشگیری کند.

ایستادن صحیح در محیط کار
در زمان ایستادن‌های طولانی، توصیه می‌شود برای کاهش فشار وارد بر ستون فقرات، یک پا روی زیرپایی کوتاه قرار داده شود و هر چند دقیقه یک‌بار پاها جابه‌جا شوند. همچنین تقسیم وزن بدن به‌صورت متعادل روی هر دو پا و پرهیز از تکیه دادن طولانی‌مدت روی یک پا، به حفظ تعادل و کاهش فشار بر کمر کمک می‌کند.

اصول صحیح نشستن
تنظیم مناسب صندلی از مهم‌ترین نکات ارگونومی است. ارتفاع صندلی باید به‌گونه‌ای باشد که کف پاها به‌طور کامل روی زمین یا زیرپایی قرار گیرد و زانوها هم‌سطح لگن باشند. زاویه زانو و آرنج در حدود ۹۰ درجه توصیه می‌شود. تکیه دادن کامل به پشتی صندلی و حمایت از گودی کمر ضروری است و در صورت نبود پشتی مناسب، می‌توان از بالشتک کوچک یا حوله لوله‌شده استفاده کرد.
مانیتور رایانه باید هم‌سطح چشم‌ها و در فاصله‌ای حدود یک بازو قرار گیرد تا از خم شدن گردن جلوگیری شود. همچنین توصیه می‌شود هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه، وقفه‌های کوتاه برای ایستادن، حرکات کششی یا چند قدم راه رفتن در نظر گرفته شود.

اصول ایمن جابه‌جایی بیمار
پیش از بلند کردن یا جابه‌جایی بیمار، بررسی روش مناسب و استفاده از کمک همکاران یا تجهیزات کمکی مانند ترالی و دستگاه‌های لیفت ضروری است. هنگام جابه‌جایی، باید تا حد امکان به بیمار نزدیک شد و با خم کردن زانوها، نه کمر، اقدام به بلند کردن کرد. صاف نگه داشتن ستون فقرات و استفاده از قدرت عضلات پا و شکم اهمیت زیادی دارد. نگه داشتن بیمار نزدیک به بدن، فشار وارد بر کمر را کاهش می‌دهد. همچنین در زمان چرخش، کل بدن باید با پاها بچرخد و از پیچاندن ناگهانی کمر پرهیز شود.

در پایان یادآور می‌شود سلامت کارکنان، سرمایه اصلی نظام سلامت است. با رعایت این نکات ساده ارگونومی، می‌توان از بروز بسیاری از آسیب‌ها پیشگیری کرد و با توان و انرژی بیشتر، در مسیر خدمت‌رسانی به بیماران گام برداشت.

حمزه خانی - کارشناس بهداشت حرفه ای بیمارستان امام حسن عسکری(ع) زرقان